زیست شناسی شپشک آردآلود صورتی maconellicoccus hirsutus (green) (hem.: pseudococcidae) روی ختمی چینی و شناسایی دشمنان طبیعی آن در استان خوزستان

شپشک آردآلود صورتی maconellicoccus hirsutus (green) یک تهدید اقتصادی جدی برای محصولات کشاورزی و غیرکشاورزی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است که از استان های فارس، هرمزگان و سیستان و بلوچستان گزارش شده است. این آفت در بهمن 1388 روی درختچه های زینتی ختمی چینی hibiscus rosa-sinensis l. برای اولین بار در اهواز با جمعیت زیاد جمع آوری گردید.در این مطالعه زیست شناسی شپشک آردآلود صورتی در شرایط آزمایشگاهی در دماهای مختلف و در شرایط طبیعی روی ختمی چینی در اهواز بررسی شد. همچنین دشمنان طبیعی آفت شناسایی و تغییرات جمعیت آن ها و شپشک مذکور در دو منطقه در اهواز در سال های 91-1390 مطالعه شد. طول دوره های رشدی شپشک از تخم تا بلوغ در آزمایشگاه در رطوبت 5± 65% و دوره نوری 10:14، روشنایی: تاریکی و دماهای 2±20، 2±25، 2±30 و 2± 35 درجه ی سانتی گراد برای شپشک-های ماده به ترتیب 26/57، 95/30، 43/23 و 34/21، و برای شپشک های نر به ترتیب 94/56، 26/29 ، 46/21 و 9/19 روز محاسبه گردید. طول دوره ی بلوغ پیش از تخمگذاری در دماهای مذکور به ترتیب 52/15، 63/6، 7/5 و 2/7 روز تعیین شد. در دمای 15 درجه ی سانتی گراد هیچ تخمی تفریخ نگردید و مطالعه ی زیست شناسی در این دما مقدور نگردید. تعداد نسل های شپشک آردآلود صورتی در اهواز هفت نسل در سال تعیین شد. زمستان گذرانی آفت به صورت حالات مختلف رشدی در شکاف ها و زیر پوسته ی تنه و شاخه ی درختچه ها و در لابلای مواد مومی کیسه ی تخم، سپری گردید. در این مطالعه جمعاً پنج گونه کفشدوزک شکارگرscymnus syriacus marseul ، exochomus nigripennis (erichson)، nephus arcuatus kapour، hyperaspis polita weise ،h. vinciquerrae capra ، یک گونه بالتوریchrysoperla carnea steph.، زنبور پارازیتوئید anagyrus sp. به عنوان دشمنان طبیعی این شپشک، همچنین یک گونه پارازیتوئید لارو کفشدوزک homalotylus quaylei timberlake و سه گونه هایپرپارازیتوئید prochiloneurus aegyptiacus mercet،p. bolivari mercet و chartocerus sp. near kurdjumovi nikol’skaya جمع آوری شد. از بین نمونه های شناسایی شده، کفشدوزکh. vinciquerrae برای اولین بار از ایران و هایپرپارازیتوئیدهای p. aegyptiacus و p. bolivari برای اولین بار از خوزستان گزارش می شوند. بررسی تغییرات جمعیت شپشک نشان داد که شروع فعالیت شپشک آردآلود صورتی در سال های 91-1390 در محل های مورد نمونه برداری، از نیمه ی دوم فروردین ماه آغاز شد. کمی بعد از ظهور شپشک، دشمنان طبیعی نیز فعالیت خود را آغاز کردند. در این بررسی 10 گونه مورچه ی همزیست نیز متعلق به هفت جنس و سه زیرخانواده شناسایی شد. در بین دشمنان طبیعی شپشک، کفشدوزک n. arcuatus و زنبور anagyrus sp.دارای بیشترین فراوانی جمعیت بوده و احتمالا نقش مهمی در کنترل این آفت در منطقه بررسی شده دارند که پیشنهاد می شود مطالعات بیشتری روی آن ها انجام گردد.